Δρ. Κωνσταντίνος Φ. Πεταλάς

Η άνοιξη είναι η εποχή που κυρίως εμφανίζονται τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας. Ανάλογα με το που είναι ο ασθενής αλλεργικός τα συμπτώματα μπορεί να ξεκινήσουν τέλος Φεβρουαρίου ή οποιαδήποτε άλλη στιγμή μέχρι την έναρξη Μαρτίου και να έχουν διάρκεια μέχρι μέσα Ιουνίου.

Αποτελεί το πιο συχνό χρόνιο παθολογικό  νόσημα. Φαίνεται να αφορά στο 20-25% του γενικού πληθυσμού. Τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας είναι καταρροή, συμφόρηση (μπούκωμα), πταρμοί, κνησμός, οπισθορινική έκκριση. Δεν είναι απαραίτητο να συνυπάρχουν όλα, είναι δυνατόν για παράδειγμα μια αλλεργική ρινίτιδα να χαρακτηρίζεται μόνο από καταρροή. Η αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να συνοδεύεται από συμπτώματα από τα μάτια (επιπεφυκότες) όπως κνησμό, δακρύρροια, ερυθρότητα. Αφορά σε παρόμοια ποσοστά και τα δύο φύλα και η ηλικία έναρξης μπορεί να είναι οποιαδήποτε, πιο συχνά όμως πρωτοεμφανίζεται σε νέους.

Η αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να είναι εποχική, δηλαδή να εμφανίζεται την άνοιξη ή όλο το χρόνο ανάλογα με το αίτιο.

Η διάγνωση της αλλεργικής ρινίτιδας πρέπει να είναι έγκαιρη διότι το 30% αυτών των ασθενών θα εμφανίσουν άσθμα

Τα Αίτια

Η κληρονομικότητα παίζει ρόλο, όχι όμως αποκλειστικό. Η αλλεργική ρινίτιδα οφείλεται στην ευαισθησία του οργανισμού και κατά συνέπεια στην υπερβολική αντίδρασή του σε ουσίες οι οποίες κανονικά είναι αβλαβείς και οι οποίες καλούνται αεροαλλεργιογόνα.

Τα συνηθέστερα αίτια της αλλεργικής ρινίτιδας είναι:

οι γύρεις

τα ακάρεα της οικιακής σκόνης,

τα επιθήλια των ζώων,

οι μύκητες.

Οι ανοιξιάτικες αλλεργίες κυρίως οφείλονται στις εξής γύρεις: αγρωστώδη, παριετάρια (περδικάκι), ελιά, κυπαρίσσι και σε μικρότερα ποσοστά πεντάνευρο, αψιθιά, πλάτανος, πεύκο χωρίς να αποκλείονται και άλλες.

Οι ασθενείς με αλλεργία στα ακάρεα μπορεί για κάποια χρόνια να εμφανίζουν ανοιξιάτικη αλλεργία και μετά αυτή να γίνει ολοετής.

Ένας ασθενής είναι πιο πιθανό να έχει περισσότερες της μιας αλλεργίες.

Η διάγνωση της αλλεργικής ρινίτιδας θα πρέπει να είναι έγκαιρη διότι το 30% αυτών των ασθενών θα εμφανίσουν άσθμα ή η ίδια η ρινίτιδα θα εξελιχθεί σε πιο επίμονη τόσο σε ένταση όσο και σε διάρκεια.

Η Διάγνωση

Είναι πολύ σημαντικό επίσης το γεγονός ότι πολλές φορές μια χρόνια ρινίτιδα χαρακτηρίζεται εύκολα σαν αλλεργική χωρίς να έχουν γίνει οι απαραίτητες εξετάσεις στο δέρμα (test) με αποτέλεσμα να διαλάθει η διάγνωση άλλων τύπων ρινίτιδας και ο ασθενής να ταλαιπωρείται με ακατάλληλες θεραπείες ή να υπάρχει πιθανότητα να εξελιχθεί μια παθολογική κατάσταση και να χάνεται η ευκαιρία της έγκαιρης διάγνωσης. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι μια ρινίτιδα μπορεί να είναι η έκφραση ενός συστηματικού προβλήματος. Με άλλα λόγια η αλλεργική ρινίτιδα είναι η πιο συχνή χρόνια ρινίτιδα αλλά όχι η μοναδική. Οι εξετάσεις αίματος δείχνουν την ευαισθητοποίηση σε αλλεργιογόνα, όμως δεν αντικαθιστούν τις εξετάσεις στο δέρμα, αντίθετα τις υποστηρίζουν. Γι’ αυτό η διάγνωση της αλλεργικής ρινίτιδας ή ο αποκλεισμός της πρέπει να γίνεται οπωσδήποτε με δερματικά test.

Η Αντιμετώπιση

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι μια ρινίτιδα μπορεί να είναι η έκφραση ενός συστηματικού προβλήματος

Η αντιμετώπιση της αλλεργικής ρινίτιδας στηρίζεται στο τρίπτυχο:

αποφυγή

θεραπεία με φάρμακα

ανοσοθεραπεία.

Η αποφυγή τις περισσότερες φορές είναι ανέφικτη. Είναι επαρκές μέτρο αντιμετώπισης ουσιαστικά μόνο στους ασθενείς που εμφανίζουν αλλεργία στη γάτα ή το σκύλο ενώ στους ασθενείς που έχουν αλλεργία στη σκόνη είναι υποστηρικτική. Στις γύρεις είναι αδύνατη η εφαρμογή της αφού οι γυρεόκοκκοι ταξιδεύουν ακόμα και 200 χιλιόμετρα με αποτέλεσμα να μην χρειάζεται να βρίσκονται κοντά τα αντίστοιχα φυτά, δένδρα ή ζιζάνια.

Η θεραπεία με φάρμακα αποτελεί θεραπεία ελέγχου των συμπτωμάτων. Εάν αφορά εποχική αναπνευστική αλλεργία πρέπει να ξεκινά προεποχιακά, να συνεχίζεται συστηματικά και σε κάθε περίπτωση να μην χορηγείται κατ΄ επίκληση. Δεν επηρεάζει τη φυσική πορεία της νόσου ενώ το πότε πρέπει να ξεκινά και πόσο θα διαρκεί απαιτεί γνώση της εποχικής κατανομής των αλλεργιογόνων.

Η ανοσοθεραπεία είναι μια πολύ αποτελεσματική και ασφαλής χορήγηση εμβολίων εφόσον γίνει υπό προϋποθέσεις. Είναι οριστική θεραπεία η οποία έχει ως στόχο την απευαισθητοποίηση του ασθενούς, ιδιαίτερα ασφαλής (ακόμη και έγκυος ή αιμοδότης μπορούν να την κάνουν) και η οποία θα θεραπεύσει τα συμπτώματα, θα αποτρέψει την εξέλιξη σε άσθμα, θα εμποδίσει την πιθανότητα εμφάνισης νέων αλλεργιών και το αποτέλεσμα θα παραμείνει μετά την διακοπή της.